Problem przepięć w instalacjach elektrycznych jest znacznie powszechniejszy, niż mogłoby się wydawać. Dotychczas nie mówiono o tym dużo, ponieważ tradycyjne systemy oświetlenia nie są na nie tak czułe, jak technologia LED. Dowiedz się więcej na ten temat i ochroń swoją inwestycję.

Wpływ przepięć na oświetlenie LED

Diody LED na taśmach oraz w lampach to elementy półprzewodnikowe, które są podatne na przepięcia, czyli na nagły wzrost napięcia w sieci. W zależności od poziomu wzrostu oraz czasu jego trwania, przepięcie prowadzi do uszkodzenia diod lub do zmniejszenia ich żywotności.

Co więcej, konsekwencji przepięć często nie widać od razu. W przypadku delikatnego, ale regularnego wzrostu napięcia oświetlenie LED uszkadza się stopniowo. Pełne zniszczenie może nastąpić po kilku dniach lub tygodniach od pierwszego wzrostu.

Dodatkowo instalację trzeba chronić przed przepięciami, nawet jeżeli wydaje się, że nie są one obecne. W praktyce wzrost napięcia często trwa do kilkadziesiąt mikrosekund, co sprawia, że jego wykrycie bez odpowiedniego sprzętu pomiarowego jest niemożliwe.

Nie istnieje też jeden i zawsze skuteczny sposób na ochronę lamp LED przed tym zjawiskiem. Dlatego do kwestii ochrony przemysłowego oświetlenia LED warto podejść kompleksowo i zastosować co najmniej kilka rozwiązań, które znacząco zwiększą bezpieczeństwo całej instalacji.

Tworzenie instalacji oświetleniowej LED

Podstawowym sposobem zabezpieczenia lamp przemysłowych LED przed przepięciami jest stworzenie przemyślanej instalacji. Przygotowanie planu należy zlecić specjaliście, który nie dopuści do tak poważnych, ale wciąż pojawiających się błędów jak:

• montaż kabli zasilających o zbyt wąskim przekroju,
• montaż zbyt długich kabli zasilających,
• nieprawidłowe podłączenie uziemienia,
• podłączenie oświetlenia LED do kondensatora toroidalnego,
• źle zaplanowana topologia okablowania.

Dodatkowo jeszcze na etapie planowania instalacji oświetleniowej LED warto zastanowić się nad ochroną diod przed wysoką temperaturą i wyładowaniami elektrostatycznymi. Obydwa z tych czynników także przyczyniają się do powstawania przepięć.

Ograniczniki przepięć – skuteczna ochrona lamp LED

Podstawowym sposobem na zabezpieczenie już istniejącej instalacji LED są ograniczniki przepięć, czyli aparaty podłączone do instalacji elektrycznej. Ochronnik, który znajduje się na drodze impulsu przepięciowego, obniża jego wysokość do poziomu niegroźnego dla instalacji oraz podłączonych do niej urządzeń. Ograniczniki przepięciowe podzielone są na typy: 1, 2, 3 i 4, ale typ 1 używany jest wyłącznie przez dostawców energii. W kontekście ochrony lamp LED przed przepięciem należy zwrócić uwagę jedynie na typ 2, 3 i 4.

Najskuteczniejszym sposobem na zabezpieczenie oświetlenia jest użycie tzw. trójstopniowego systemu ochrony przeciwprzepięciowej. Polega on na użyciu ograniczników 2, 3 i 4 klasy w różnych punktach instalacji elektrycznej. Ochronnik klasy 2 zabezpiecza przed najsilniejszymi przepięciami i zwykle zakłada się go na rozdzielnię główną. Zmniejsza on napięcie impulsu do 2,5 kV. Z kolei ochronnik typu 3, również zakładany na rozdzielnię, obniża impuls poniżej 1,5 kV. W sprzedaży dostępne są też ograniczniki łączące typ 2 i 3.

Warto podkreślić, że ochronniki 2 i 3 klasy zabezpieczą instalację i większość urządzeń, ale nie będzie to wystarczająca ochrona dla oświetlenia LED. Do pełnego zabezpieczenia diod trzeba wykorzystać rzadziej używane ograniczniki typu 4. W przeciwieństwie do pozostałych typów ogranicznik typu 4 zakłada się jak najbliżej lampy LED. Taki ochronnik można go założyć m.in. w puszkach elektrycznych lub bezpośrednio przed oświetleniem. Z kolei najprostszym, ale często mało praktycznym rozwiązaniem jest kupno listwy z zamontowanym wewnątrz ochronnikiem typu 4.

Wymiana ochronników przepięć

Warto zwrócić uwagę, że  wszystkie typów ochronników też ulegają uszkodzeniom. Taka sytuacja pojawia się m.in. w rezultacie dużego przepięcia. Chociaż ogranicznik zatrzyma duży wzrost napięcia i skutecznie  ochroni instalację oświetleniową LED, to przy kolejnym przepięciu urządzenie może być bezużyteczne. Dlatego warto zastanowić się ich regularną wymianą co 2 lata.

Zasilacze i urządzenia sterujące

Kolejnym sposobem na zabezpieczenie oświetlenia LED przed przepięciem jest stosowanie wysokiej jakości zasilaczy do instalacji LED. Skuteczny i chroniący diody zasilacz zawiera wbudowane zabezpieczenia przeciwprzepięciowe. Chociaż takie rozwiązanie nie uchroni diod LED przed silnym wzrostem napięcia, to sprawdzi się idealnie w przypadku małych zakłóceń. Oczywiście warto też zwrócić uwagę na podłączone do instalacji urządzenia sterujące. Dobrze, jeżeli one również są wyposażone w odpowiednie zabezpieczenia.

Przeciążanie instalacji elektrycznej

Kolejnym czynnikiem, który zwiększa bezpieczeństwo lamp LED, jest niedopuszczanie do przeciążenia obwodu elektrycznego. Korzystanie ze zbyt wielu urządzeń podłączonych do jednego obwodu doprowadzi do automatycznego odcięcia zasilania. W konsekwencji może pojawić się groźne dla oświetlenia LED przepięcie.

Powierz ochronę instalacji LED specjalistom

Przepięcia to poważny problem, który może doprowadzić do uszkodzenia diod LED lub do obniżenia ich żywotności. Szczęśliwie istnieje wiele sposobów na samodzielne ograniczenie ich ilości. Mowa m.in. o listwach antyprzepięciowych z ogranicznikami typu 4, czy też o dbaniu o nieprzeciążanie obwodu elektrycznego. Z drugiej strony, żeby uzyskać kompleksową ochronę przed przepięciami, konieczna jest współpraca z doświadczonym elektrykiem.